woensdag 09 november 2022 - door Redactie
Welke lessen kunnen we als crypto belegger trekken uit de ondergang van FTX?
Het was een tijdje rustig op de cryptomarkten, maar plots zien we weer overal massale bewegingen. In de afgelopen dagen speelde zich namelijk een ongelooflijke soap af waarbij gebeurtenissen in snel tempo mekaar opvolgden. De crypto winter maakt regelmatig nieuwe slachtoffers en deze keer ging met FTX zelfs de tweede grootste exchange ter wereld onderuit.
Laten we eerst even terugblikken op wat er allemaal gebeurde. CoinDesk pakte uit met een artikel over Alameda Research, een bedrijf uit de stal van Sam Bankman-Fried. De balans van Alameda werd opgeblazen met FTT tokens, die uitgegeven werden door het zusterbedrijf FTX. Lekker makkelijk, je verzint een nieuwe token, geeft die aan een zusterbedrijf dat deze tokens vervolgens als onderpand kan gebruiken om miljarden te gaan lenen. Daarbij is het uiteraard belangrijk is dat de koers van FTT hoog blijft, want anders zakt alles als een pudding in mekaar.
De stok werd in het hoenderhok gegooid door concurrent CZ. Hij liet weten dat zijn exchange Binance alle FTT tokens in hun bezit op de markt zou gooien. Ze zaten nog op zo'n 500 miljoen dollar aan FTT die ze gekregen hadden toen ze uit het kapitaal van FTX zijn gestapt. Gezien Binance zo'n 17% van de free float in handen had, begon de belofte van de verkoop zwaar op de prijs van FTT te wegen.
De FTT token ging vervolgens onderuit en er ontstond paniek over de solvabiliteit van Alameda Research. Met de ondergang van Celsius en Voyager nog vers in het achterhoofd, kwam er een bankrun op de exchange FTX. Als Alameda in de problemen zit, dan vertrouw je FTX toch ook niet meer? Net zoals de vorige keren zei FTX dat alle fondsen van klanten veilig waren in een poging om de rust te laten weerkeren. Iedereen bleef echter proberen om zijn coins van de exchange te halen en in enkele dagen tijd vloeide er voor meer dan 6 miljard dollar uit FTX. Sam Bankman-Fried moest hierop dan hulp vragen aan Binance om zijn FTX overeind te houden. Binance tekende een niet bindende overeenkomst om FTX over te nemen, maar het is nog afwachten hoe het nu verder zal gaan. Er duiken op moment van schrijven al geruchten op dat Binance zou afzien van de deal, nadat ze zicht hebben gekregen op de interne keuken bij FTX.
Telkens als een grote speler omvalt zijn er veel besmettingsrisico's. In dit geval hadden bijvoorbeeld BlockFi en Genesis geld uitgeleend aan Alameda, dat ze waarschijnlijk niet terug zullen zien. Er zijn verschillende grote market makers die fondsen hebben vastzitten op FTX, die ze misschien kwijt zijn. Andere partijen hebben dan weer geld geleend aan deze market makers en komen mee in de problemen. Verder zijn er ook diverse crypto projecten of altcoins die fondsen op FTX hadden staat. De verbondenheid tussen al deze partijen zorgt er dus voor dat de domino's verder vallen. Partijen in de problemen beginnen dan alles te verkopen wat ze maar verkopen kunnen en dat zet dan ook de bitcoin koers onder druk, wat dan weer slecht nieuws is voor de bitcoin miners. Full blown crypto winter dus!
In de komende weken zal duidelijk worden wat er allemaal is misgelopen bij FTX en hoe groot het gat in hun balans was. Gezien de withdrawals werden stopgezet is het duidelijk dat FTX geld van klanten heeft kwijtgespeeld. Werd het geld van klanten gebruikt om zelf posities in te nemen op de markt? Hebben ze de fondsen zo helemaal vergokt? Of werden coins van klanten uitgeleend om extra rendement te kunnen maken? Aan welke partijen werd dan geleend en zijn deze misschien niet meer in staat om hun lening terug te betalen? Heeft FTX misschien geld geleend aan zusterbedrijf Alameda omdat dit in de problemen is gekomen door het omvallen van andere partijen in de voorbije maanden? De details zullen in de komende tijd wel aan het licht komen.
Als FTX het geld en de coins van de klanten netjes bewaard zou hebben, dan hadden alle withdrawals zonder problemen kunnen doorgaan en moest er geen hulp gezocht worden. Net zoals het traditionele fractioneel bankieren, heeft FTX dus iets gedaan met het geld van klanten in de hoop dat niet iedereen tegelijk zijn bezit zou opvragen. Een klassieke bankrun deed FTX dan ook de das om.
CZ topman Binance heeft ondertussen al laten weten dat ze zelf een nieuw rapportagesysteem gaan implementeren. Via Merkle-tree proof-of-reserves kan bewezen worden dat een exchange de coins van de klanten nog in bezit heeft en dat ze niet uitgeleend zijn. Het is een poging om het wankele vertrouwen in crypto exchanges te herstellen. Via een proof-of-reserves weten we echter niet welke verplichtingen een exchange nog allemaal heeft, dus er zal altijd onzekerheid blijven.
De druk op andere exchanges zal dan ook toenemen om iets gelijkaardigs te implementeren. Immers, wie durft er nog een exchange te vertrouwen na het debacle met FTX?
Als buitenstaander kan je eigenlijk nooit echt weten of een exchange jouw coins en fondsen wel netjes bewaart. Het goede nieuws is uiteraard dat bitcoin juist ontworpen is voor self-custody en dat je in dat geval geen andere partijen moet vertrouwen.
Heb je dus een omvangrijk bedrag aan crypto op een exchange staan, overweeg dan om dit over te maken naar een eigen hardware wallet. Bij exchanges lopen jouw bitcoin risico: de exchange kan gehackt worden of de exchange kan simpelweg jouw bitcoin vergokken zonder dat jij het weet. Door te kiezen voor self-custody ben je zelf verantwoordelijk voor het veilig bewaren van jouw keys. Dat kan bijvoorbeeld via de Belgische cold wallet NGRAVE, waar we trouwens aandeelhouder van zijn.
Het is niet eenvoudig om vast te stellen welke exchanges mogelijk de boel aan het belazeren zijn. Wel zijn er enkele rode vlaggen die je tot extra voorzichtigheid moeten aanmanen.
Een exchange met een eigen token zoals FTX kan een zeepbel zijn. Dat zien we gebeuren wanneer de zelf verzonnen token, die ze massaal kunnen 'printen', gebruikt wordt als onderpand om leningen aan te gaan. Zo'n token is in veel gevallen gebakken lucht die de balans en waardering van de exchange kan opblazen. Crypto koersen zijn erg volatiel en wanneer de koers van de token crasht, kan ook de exchange onderuit gaan.
Een ander signaal is het geld dat een exchange weggeeft. Een naam die veel genoemd wordt in dat verband is Crypto.com. Zij hebben tijdens de bullrun veel weggegeven aan klanten, bijvoorbeeld in de vorm van gulle cashbacks op aankopen die gedaan werden met hun creditcards. Uiteraard in hun eigen 'shitcoin' CRO. Tegenwoordig moet je een deel coins vastzetten vooraleer je recht hebt op de cashbacks. Grote vraag bij dergelijke gulle beloningssystemen is uiteraard waar al dat geld vandaan komt. Als het in een eigen token wordt betaald, dan kunnen ze deze natuurlijk naar hartelust bijmaken, maar dan gaat het effectief over gebakken lucht.
Exchanges die je hoge rentevergoedingen aanbieden voor het vastzetten van jouw coins, moeten veel risico nemen om jou dat te kunnen bieden. De hoge rente die je krijgt op zulke earn diensten is een vergoeding voor het risico dat je jouw inleg nooit zult terugkrijgen, zoals dat bijvoorbeeld gebeurde met de ondergang van Celsius.
Een exchange die zulke earn diensten heeft moet op zoek naar rendement en houdt zich dus minder bezig met zijn basistaak: geld van klanten veilig bewaren. Laat je dus niet verblinden door aantrekkelijke rentepercentages maar weeg goed de risico's af!
Als gebruiker kan je nooit weten of een exchange onveilig is en vatbaar voor hacks, waarbij geld gestolen kan worden. Daarnaast kan je ook nooit met zekerheid weten of de exchange wel goed geleid wordt. Ze zouden het geld van klanten kunnen gebruiken om zelf op de markten te speculeren, om te vergokken of om uit te lenen aan risicovolle projecten. Gelukkig kan je al deze problemen voorkomen door een exchange alleen te gebruiken om transacties uit te voeren en vervolgens jouw coins over te maken aan een eigen hardware wallet.
Disclaimer: beleggen is altijd risicovol. Bescherm steeds jouw vermogen door risico's te spreiden.
Download hier meteen het meer dan 150 pagina's tellende e-book "Bitcoin & crypto uitgelegd".