Je bent hier: Home > Leren Traden > 12. Koerspatronen
Door Steven Anthonis - @stevenanthonis
Ik heb er al op gewezen dat trends vaak lang blijven duren. Een trendwijziging gebeurt dus meestal niet abrupt, het is een proces dat enige tijd in beslag neemt. Om zulke trendwijzigingen op te speuren steunen veel technisch analisten op koerspatronen.
Koersgrafieken geven massagedrag van beleggers weer. De emotionele reactie van de kudde beleggers blijft steeds gelijk, of we nu spreken over het jaar 1930 of 2000. Net daarom zouden we in de koersgrafieken patronen moeten kunnen herkennen. De geschiedenis herhaalt zich immers!
Zelf ben ik niet zo'n grote fan van koerspatronen. Maar in het luik technische analyse mag dit gewoon niet ontbreken. Je zal er nog vaak mee geconfronteerd worden als je analyses leest. Sommige analisten maken er zelfs een sport van om zoveel mogelijk patronen te gaan herkennen. Mijn motto is: als ik er echt moet naar op zoek gaan, dan gebruik ik het liever niet. Voor mij zijn dus alleen de patronen belangrijk die duidelijk zichtbaar zijn. En zelfs dan nog moeten we kritisch blijven staan tegenover deze koerspatronen. Ze werken heus niet altijd!
Koerspatronen zijn onder andere populair omdat je er makkelijk een koersdoel mee bepaalt. En daar houden we allemaal van, toch? Maar let op: ga deze patronen niet overschatten. Bekijk ze als een aanvulling op je trend analyse.
Er zijn twee soorten koerspatronen: verderzettingspatronen en ommekeer-patronen. We bekijken hieronder enkele van deze patronen, zodat je hierover een basiskennis verwerft.
Het hoofd-en schouderspatroon is een ommekeerpatroon dat het einde van een stijgende trend signaleert. Het patroon bestaat uit drie toppen: twee schouders (S) met in het midden een hogere top, het hoofd (H).
De toppen worden gevormd vanaf een steunlijn, die we neklijn noemen. Als het patroon is afgerond, dan daalt de koers onder de neklijn. Meestal komt er daarna nog een pull-back, richting de doorbroken neklijn.
Het koersdoel voor dit patroon kan makkelijk berekend worden. We berekenen de verticale afstand van de topkoers van het hoofd tot aan de neklijn. Stel dat topkoers 100 euro is, terwijl de neklijn rond de 85 euro loopt. De afstand van de top tot de neklijn is dan 15 euro. Bij de daling onder de neklijn, mogen we deze afstand gewoon omklappen: het koersdoel wordt dan 85 (neklijn) - 15 (afstand) = 70 euro.
De neklijn moet niet altijd horizontaal verlopen. Vaak verloopt de neklijn zelfs licht stijgend.
De volumes zijn ook belangrijk bij dit patroon. De linkerschouder moet gevormd worden met het hoogste volume. Het hoofd wordt liefst gevormd met lager volume. Dat is al een teken aan de wand: een nieuwe top met een lager volume wijst er op dat minder mensen vertrouwen hadden in deze laatste stijgende beweging. De stijging naar de rechterschouder gaat tenslotte ook weer gepaard met lagere volumes. Bij de neerwaartse uitbraak zouden de volumes opnieuw moeten aantrekken. De markt heeft dan immers richting gekozen.
Het patroon is slechts geldig als de neklijn doorbroken wordt op slotbasis. Ook hier kan weer met de 2-3 regel gewerkt worden: wachten op een daling van minstens 2-3% onder de neklijn. Of wachten op minstens 2 of 3 slotkoersen onder de neklijn.
Hieronder een praktisch voorbeeld van de topvorming in de jaren 1999 - 2000, het barsten van de zogenaamde internetbubbel. Na de vorming van het grote kopschouder patroon daalde de AEX tot onder de 250 punten in 2003.
Alle technische patronen bestaan er ook in een omgekeerde versie. We kunnen de zojuist besproken hoofd-schoudersformatie dus gewoon op zijn kop zetten. Dan krijgen we een omgekeerde hoofd-schouderformatie. Deze patronen komen voor op het einde van een dalende trend.
Praktisch voorbeeld:
Een ander patroon dat makkelijk te herkennen valt is de dubbele top. Er wordt ook vaak naar verwezen als een "M" figuur. Een dubbele top is een ommekeer figuur die op het einde van een stijgende trend kan verschijnen.
Ook hier valt weer een koersdoel te berekenen. De afstand van de top tot aan de neklijn mag weer omgeklapt worden.
De omgekeerde versie van de dubbele top is de dubbele bodem, een "W" figuur. De dubbele bodem verschijnt dus op het einde van een dalende trend.
Praktisch voorbeeld:
Driehoeken zijn meestal verderzettingspatronen. Doorgaans breken ze uit in de richting van de voorgaande trend. Maar dat hoeft niet altijd. Het advies is dan ook: handel mee in de richting van de uitbraak.
Het leukste patroon is de stijgende driehoek. Hier zien we dat de toppen botsen rond hetzelfde niveau, waardoor we een horizontale weerstand kunnen trekken. Aan de onderkant komen de bodems echter steeds hoger te liggen. De stijgende trendlijn onder deze bodems zorgt uiteindelijk voor een opwaartse uitbraak.
We bekijken een praktisch voorbeeld van Tesla.
Er is al een stijging ingezet bij Tesla. De driehoek is hier een verderzettingspatroon.
In een dalende trend zien we regelmatig het omgekeerde patroon: een dalende driehoek. Hier komen de koerstoppen steeds lager te liggen. Aan de onderkant is er steun rond hetzelfde niveau, maar de dalende trendlijn zorgt uiteindelijk voor een neerwaartse uitbraak. Het patroon komt dus meestal voor als verderzettingspatroon binnen een dalende trend.
We bekijken een voorbeeld van de uurgrafiek van het muntenpaar EUR/NZD, dat in een dalende trend zit. Op 4 en 5 september vindt de koers enkele keren steun rond de 1.7290, maar de toppen die gemaakt worden liggen steeds lager. Op 6 september breekt het muntenpaar daarna uit langs de onderkant van de dalende driehoek.
Bij een gewone driehoek zit de koers gevangen tussen twee lijnen. Een dalende trendlijn loopt over de toppen en duwt de koers lager. Anderzijds is er ook een stijgende trendlijn, die onder de bodems loopt en de koers hoger duwt. Het patroon is meestal een verderzettingspatroon en de koers breekt meestal uit in de richting van de voorgaande trend. Maar let wel op. Het advies blijft: handel mee in de richting van de uitbraak.
We bekijken een praktisch voorbeeld van Netflix.
We zien op bovenstaande grafiek een stijgende trend, waarbij de driehoek een duidelijk verderzettingspatroon is.
In een dalende trend zou het er zo uit zien:
Het onderstaande voorbeeld van de zilverkoers is hiervan een illustratie.
Rechthoeken zijn ook verderzettingspatronen. Hier rust de koers als het ware even uit tussen een vloertje en een plafond. De koersen bewegen zijwaarts. De rechthoek breekt meestal uit in de richting van de voorgaande trend. Maar ook hier is het opletten geblazen, want de rechthoek kan in een stijgende trend evenzeer naar de onderkant uitbreken.
Vlaggen zijn verderzettingspatronen in een trend. Ze gaan in tegen de richting van de primaire trend.
In de grafiek zien we een voorbeeld van goud, dat in een primaire stijgende trend zit. In de grafiek werd een vlagpatroon getekend: de koers beweegt een tijdje in een dalend trendkanaal en gaat zo tegen de primaire trend in. Daarna komt er opnieuw een opwaartse uitbraak.
In een dalende trend zien we dus net het omgekeerde. Daar verschijnen regelmatig kleine stijgende trendkanalen, die uiteindelijk weer neerwaarts uitbreken.
Er bestaan nog heel wat andere patronen, zoals wiggen, cup and handle, diamanten,... Het is echter niet de bedoeling van dit boek om alles in detail te bekijken. We hebben bij wijze van inleiding kort enkele patronen besproken. Denk je dat je hiermee jouw trading fors kan verbeteren? Dan moet je jezelf verder verdiepen in deze materie. Je vindt een schat aan informatie in boeken als Chart patterns, Getting Started in Chart Patterns, Encyclopedia of Chart Patterns (meer dan 1.000 pagina's) of Technical Analysis of the Financial Markets.
In het volgende hoofdstuk leggen we uit wat gaps zijn en bekijken we het belang van volumes en fibonacci retracements.
Inhoudstafel Leren Traden 11. Trendlijnen 13. Gaps
CFDs zijn complexe instrumenten en hiermee riskeer je snel geld te verliezen door het hefboomeffect. Zo'n 74 tot 89% van de retail beleggers verliezen geld door te handelen in CFDs. Je moet overwegen of je zelf dit hoge risico op het verlies van jouw kapitaal wil lopen.
Gratis: het meer dan 150 pagina's tellende e-book "Bitcoin & crypto uitgelegd".
